|

www.anavatanpartisi.org.tr
Kurucusu Turgut Özal
Genel Baskan ibrahim Celebi
Kuruluş tarihi 20 Mayıs 1983 (İlk kuruluş)
11 Eylül 2011(İkinci kuruluş)
Kapanış tarihi 31 Ekim 2009 (İlk kapanış)
İdeoloji Muhafazakârlık Türk milliyetçiliği Ekonomik liberalizm
Politik pozisyon Merkez sağ
Anavatan Partisi (kısaltması ANAP), 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir. 11 Eylül 2011 yılında tekrar kurulmuştur. Günümüzdeki Genel Başkanı İbrahim Çelebi yapmaktadır.
Kuruluşu
12 Eylül Darbesi'nin ardından, 20 Mayıs 1983'te, 24 Ocak 1980 ekonomik önlemler paketini hazırlayan, 12 Eylül döneminde bir süre ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Turgut Özal tarafından kuruldu. Anavatan Partisi Özal'ın çevresinde örgütlenmiş, büyük ölçüde kişiselleşmiş bir partiydi.Siyasi kadrosu önemli ölçüde, devlet ve özel sektör deneyimi sırasında Özal'la birlikte çalışmış teknokratlarla, Milli Selamet Partisi (MSP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Adalet Partisi (AP) ve hatta Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP) gelme, 1980 öncesi dönemde fazla ön planda olmayan siyasetçilerden oluşuyordu. Dört siyasi eğilimi (AP, MSP, MHP, CHP) birleştirmeyi iddia ediyordu.Ekonomik düzlemde, 24 Ocak Kararları'nda somutlanan bir liberalizmin savunuculuğunu yaptı. Milli Güvenlik Konseyi'nin veto barajını aşarak 1983 Genel Seçimleri'ne katılan 3 partiden biri oldu.
İktidar dönemi
6 Kasım 1983 yılında yapılan Genel Seçimlerde %45.14 oy oranıyla 400 üyeli TBMM'de 212 milletvekilliği kazanarak çoğunluğu sağladı ve tek başına iktidara geldi.25 Mart 1984'te yapılan yerel seçimlerde % 41.5 oy alan ANAP, birinci parti konumunu korudu. 28 Eylül 1986'da yapılan ara seçimlerde, ANAP önemli bir gerilemeyle oyların ancak yüzde 32.1'ini alabildi.Aynı seçimlere katılıp bir varlık gösteremeyen Hür Demokrat Parti de ANAP'a katılma kararı aldı. 29 Kasım 1987'de yapılan 1987 Genel Seçimleri'nde oylarını düşürmesine rağmen (%36,31) yine tek başına iktidara gelmiş ve bu sefer 450 sandalyeli mecliste 292 sandalyeye sahip olmuştur.26 Mart 1989'da yapılan Yerel Seçimler'de ise, ANAP özellikle büyük kentlerde belediye başkanlıklarının çoğunu yitirdi.Yerel seçimlerin hemen ardından muhalefet partileri ANAP'ın üçüncü parti olduğunu öne sürerek seçim istedi. Bu ortamda Turgut Özal'ın 31 Ekim 1989'da TBMM'deki ANAP çoğunluğunun oylarıyla cumhurbaşkanı seçilmesi de muhalafet için yeni bir eleştiri konusu oldu.
Genel Başkan ve Başbakan Turgut Özal'ın cumhurbaşkanlığına seçilmesiyle genel başkanlığa Yıldırım Akbulut getirildi.15 Haziran 1991'de yapılan olağan kongrede Yıldırım Akbulut parti içi muhalefetin desteğini alan Mesut Yılmaz'a karşı yenilgiye uğradı; böylece ilk kez bir başbakanın, başbakanlık süresi içinde ve parti içi muhalefet hareketi sonucunda makamını kaybetmesi görüldü. Mesut Yılmaz döneminde, Özal'ın parti içindeki etkisi giderek azaldı. Aynı zamanda başbakanlığa gelen Mesut Yılmaz erken seçim kararı aldı
Dünya Görüşü ve Politikaları
Anavatan Partisi iktidarları süresince Türkiye'de neo-liberal sisteme geçişi şiddetle desteklemiş ve bu doğrultuda icraatlar ortaya koymuştur. Günümüzde halen bu dönemde yaşanan değişimlerin etkilerinin sosyal ve ahlaki hayata yansımaları tartışılmaktadır.
Turgut Özal'ın keskin ve değişimci politikaları ile Türkiye askeri yönetimden yeni bir döneme hızlı bir geçiş yapmıştır.
Parti ideoloji olarak Adalet Partisi misyonunun devamı gibi gözükse de uygulama da ve politik yaklaşımlarında Adalet Partisi'nin misyonundan daha farklıdır. Çağdaş, kentli ve bilim yanlısı bir sağ oluşum çizgisi çizmeyi istemiştir.
Kurucuları: Turgut Özal, Cavit Şadi Pehlivanoğlu, Mehmet Keçeciler, Mesut Yılmaz, Cavit Kavak, Adnan Kahveci, Cemil Çiçek, Ali Ayağ, Mustafa Taşar, Kaya Erdem, Güneş Taner, Abdullah Tenekeci, Kazım Oksay, Recep Ercüment Konukman, Veysel Atasoy, Halil Şıvgın, Vehbi Dinçerler, Sudi Türel, Necat Eldem, Ali Tanrıyar, Bedrettin Doğancan Akyürek, İbrahim Özdemir, Abdulhalim Aras, Hüsnü Doğan, Leyla Yeniay Köseoğlu, Vural Arıkan, Bedrettin Dalan, Nail Kul.
Genel seçimler
Seçim tarihi |
Genel başkan |
Alınan oy sayısı |
Alınan oy oranı |
Milletvekili sayısı |
6 Kasım 1983 |
Turgut Özal |
7,833,148 |
45,14% |
212/400 |
29 Kasım 1987 |
Turgut Özal |
8,704,335 |
36,31% |
292/450 |
20 Ekim 1991 |
Mesut Yılmaz |
5,862,623 |
24,01% |
115/450 |
24 Aralık 1995 |
Mesut Yılmaz |
5,527,288 |
19,65% |
132/550 |
18 Nisan 1999 |
Mesut Yılmaz |
4,122,929 |
13,22% |
86/550 |
3 Kasım 2002 |
Mesut Yılmaz |
1,601,322 |
5,12% |
0/550 |
Yerel seçimler
Seçim tarihi |
Genel başkan |
İl genel meclisi oy sayısı |
İl genel meclisi oy oranı |
Belediye başkanlığı sayısı |
1984 |
Turgut Özal |
7,355,796 |
%41.52 |
871 |
1989 |
Turgut Özal |
4,828,164 |
%21.80 |
570 |
1994 |
Mesut Yılmaz |
5,937,031 |
%21.09 |
796 |
1999 |
Mesut Yılmaz |
4,730,711 |
%15.03 |
779 |
2004 |
Nesrin Nas |
807,842 |
%2.50 |
100 |
2009 |
Salih Uzun |
309,594 |
%0.75 |
17
|
|
|